Rusya'yla savaşta olan Ukrayna ile komşusu Moldova'nın Avrupa Birliği'ne (AB) katılımına ilişkin resmi müzakereler bugün itibariyle başlıyor.

24 Şubat 2022 tarihinden bu yana Rusya ile savaşta olan Ukrayna ile Moldova'nın AB üyeliğine ilişkin ilk resmi görüşmeler an itibariyle Lüksemburg'ta gerçekleştiriliyor.

Kiev ve Kişinev'in AB'ye tam üyeliği için resmi müzakereler, bugün Lüksemburg'da Lüksemburg'da art arda gerçekleştirilecek iki Hükümetlerarası Konferansla başlayacak.

Ukrayna heyetine Avrupa ve Avrupa-Atlantik entegrasyonundan sorumlu Ukrayna Başbakan Yardımcısı Olga Stefanishyna başkanlık ederken, Moldova heyetine Başbakan Dorin Recean liderlik edecek.

Gerçekleştirilen ve büyük ölçüde sembolik değer taşıyan ilk toplantıda, Avrupa Komisyonu'nun enerji, mali hizmetler ve gıda güvenliği gibi alanlarda Kiev ve Kişinev'in ulusal yasalarının AB yasalarıyla uyumluluğunun tespit edilmesi hususunda ilerleme kaydedilebileceği belirtiliyor.

Katılım müzakerelerine rehberlik etmek üzere tasarlanan ve geçen hafta AB üye ülkeleri tarafından onaylanan müzakere çerçeveleri de her iki ülkeye sunulacak.

Adını açıklamayan bir AB diplomatı, ilk tarama sürecinin genellikle bir ila iki yıl sürebileceğini, ancak 2014 yılında Ukrayna ve Moldova ile imzalanan serbest ticaret anlaşmaları nedeniyle her iki ülkenin de halihazırda birçok AB standardı ve düzenlemesiyle uyumlu olduğu göz önüne alındığında bu sürecin daha hızlı olabileceğini söyledi.

Müzakerelerin başlaması, ülkelerin AB'ye katılmaya hazır kabul edilmesinde önce adli, ekonomik ve anayasal reformlar yapmaları gereken ve genellikle yıllar süren bir süreçteki birçok kilometre taşından biri.

Halihazırda yedi ülkenin daha AB'ye üyelik süreci devam ederken, Batı Balkan ülkeleri Arnavutluk, Bosna Hersek, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Sırbistan resmi müzakerelere başlamış durumda.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen bugün yayımladığı video mesajda "İki ülke (Ukrayna ve Moldova) ve Birliğimiz için önemli ve dönüştürücü bir anın eşiğinde bulunuyoruz." dedi. Leyen, Ukrayna ve Moldova'nın AB'ye üyelik yolculuğunun "titiz ve zorlu" olacağını da sözlerine ekledi.

Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola ise, "Ortak geleceğimiz şimdi başlıyor." dedi.

Avrupa Konseyi'ne başkanlık eden Charles Michel, bugün gerçekleşecek görüşmeleri "her iki ulus için de gurur verici bir an ve AB için stratejik bir adım" olarak nitelendirdi.

Michel, "Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü saldırganlık savaşının eşi benzeri görülmemiş zorluk ve sıkıntılara yol açtığı düşünüldüğünde Ukrayna'nın çabaları daha da takdire şayan."

"Ukrayna halkı egemenliklerini ve Avrupa'daki geleceklerini savunmak için olağanüstü bir cesaret ve dayanışma göstermiştir."

Michel daha önce de AB'nin genişleme hazırlıklarını hızlandırması çağrısında bulunmuş ve bloğun 2030 yılına kadar yeni üyeleri kabul etmeye hazır olması gerektiğini söylemişti.

Genişleme "liyakate dayalı" olmalı

Öte yandan pek çok AB lideri o zamandan bu yana, Ukrayna ve Moldova'nın tekliflerini hızlandırmaya yönelik isteklerini ifade etmelerine rağmen, genişlemenin "liyakate dayalı" bir süreç olması gerektiğinin altını çizdi.

Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgali, yıllardır durgunluk içinde olan AB genişleme politikasının tekrar gözden geçirilmesini sağlarken, Michel kısa süre önce bloğun ya doğu kanadını bütünleştirilmesi için genişlemesi gerektiğini ya da yeni bir Demir Perde ile karşı karşıya kalınacağını ileri sürmüştü.

Hem Ukrayna hem de Moldova için müzakere çerçeveleri hızlı bir şekilde kabul edildi ve Komisyon, her iki ülke de gerekli reformları tam olarak hayata geçirmeksizin Aralık ayında müzakerelerin başlatılmasını tavsiye ederek teamülleri çiğnedi.

Buna karşın Macaristan'daki Viktor Orban hükümeti, artan yolsuzluk seviyesi ve Transkarpatya sınır bölgesindeki Macar azınlığın haklarının korunmasına yönelik tedbirlerin eksikliğine ilişkin endişelerini gerekçe göstererek Ukrayna'nın üyelik teklifinin hızlandırılmasına karşı çıktı.

AB üyesi ülkeler şu ana kadar Orban'ın muhalefet kampanyasını, örneğin taktiksel olarak müzakere odasını terk ederek müzakerelerin başlatılması kararında çekimser kalmasını isteyerek savuşturmayı başardı.

Ancak Macaristan'ın milliyetçi ve muhafazakar hükümetinin altı aylık AB Konseyi Dönem Başkanlığını Belçika'dan devralması nedeniyle Ukrayna'nın ilerlemesinin önümüzdeki altı ay boyunca yavaşlayabileceğinden endişe ediliyor.

Bugünkü Hükümetlerarası Konferanslar, Macaristan'ın Konsey'i devralmasından önce her iki ülkeyi de katılım yolunda ilerletmek amacıyla toplandı.

Ayrıca, Kiev'e askeri yardım konusunda kilit kararları veto etmeye devam eden Orban hükümetine karşı duyulan öfke son aylarda AB diplomatları arasında giderek artıyor.

Dün AB bloğu, Macaristan'ı by-pass ederek Ukrayna'ya 1.4 milyar Avroluk silah ve sanayi yardımı göndermeyi kabul etmişti.

Rusya, ilk olarak 2014 yılında Ukrayna'nın Karadeniz kıyısındaki Kırım yarımadasını işgal etti.

Kırım'ın işgalinden kısa sonra, Donbas'ta yer alan, nüfusu etnik Rus ağırlıklı olan Luhansk ve Donetsk oblastları da Rusya'nın desteğiyle Ukrayna yönetimine savaş açtılar ve tanınmayan iki cumhuriyet kurdular. Sonrasında Rusya, Ukrayna işgali kapsamında bu iki cumhuriyeti de ilhak etti.

2022 yılının Şubat ayına gelindiğinde ise Rusya, Ukrayna'nın "Nazilerden arındırılması gerektiğini" öne sürerek ülkeye karşı geniş çaplı bir işgal başlattı ve bilhassa Ukrayna'nın doğusunda çatışmalar hala sürüyor.