Rapor: "Çocuklar Depremin Ardından Ayrımcılık ve Yoksulluk Çıkmazında"

Romani Godi'nin hazırladığı rapor, Roman, Dom ve Abdal çocukların eğitim hakkına erişimini engelleyen sistematik sorunları içeriyor.

Eşit Haklar için İzleme Derneği (ESHİD) ve İnsan Hakları Bilgi ve Belge Sistemleri’nin (HURIDOCS) Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu’nun finansal desteğiyle  yürüttüğü “İzleme ve Savunuculuk Ortaklıkları Yoluyla Türkiye’deki Dezavantajlı Grupların Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklarının Desteklenmesi” projesi alt hibe programı kapsamda Roman, Dom ve Abdal çocuklarının deprem sonrası eğitim hakkına erişim mücadelesini ele alan “Roman Çocukların Eğitim Hakkına Erişim Projesi” kapsamında toplanan veriler, kamuoyuna ve ilgili kurumlara açıldı. Romani Godi, Sivil Düşler Derneği, Fisa Çocuk Hakları Merkezi ve Rengarenk Umutlar Derneği’nin ortak çalışmasıyla hayata geçirilen proje kapsamında derlenen tüm veriler, https://romanidata.uwazi.io/  ve “Depremin Ardından Ayrımcılık ve Yoksulluk Çıkmazında: Roman, Dom ve Abdal Çocukların Eğitim Hakkı’’ raporunda yer alıyor. Rapor, Roman, Dom ve Abdal çocukların eğitim hakkına erişimini engelleyen sistematik sorunları içeriyor. Araştırma, Adıyaman ve Hatay illerinde 23 bakım veren, 23 çocuk ve 7 sivil toplum temsilcisiyle yapılan görüşmelere dayanıyor. Bu görüşmelerden elde edilen veriler, deprem sonrası ortaya çıkan sosyal ve ekonomik eşitsizliklerin eğitim hakkına nasıl etki ettiğini çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Rapordan Öne Çıkanlar: Ayrımcılık ve Eşitsizliklerin Derinleşmesi: Rapor, deprem sonrası süreçte Roman, Dom ve Abdal çocukların sosyal yardımlara ve eğitim hizmetlerine erişimde ayrımcılıkla karşı karşıya kaldığını vurguluyor. Bu durum, özellikle eğitim hakkına erişimde eşitsizliği artırarak, bu çocukların okula devam etme oranlarını düşürüyor. Akran zorbalığının artması ve akran zorbalığına dair kapsamlı bir mücadele yürütülmemesi, çocukları eğitime devamdan koparıyor. Eğitim Politikalarının Yetersizliği: Özellikle psikososyal destek programlarının ve eğitim imkanlarının sürdürülebilirliğinin sağlanamaması, bu toplulukların çocukları için ciddi bir eksiklik olarak öne çıkıyor. Milli Eğitim Bakanlığının, bakanlığın politikalarının Roman, Dom ve Abdal çocukların özel ihtiyaçlarını göz ardı etmesi, kapsayıcı eğitim anlayışının eksikliğini yansıtıyor. Roman çocukların, kendi kültürlerini, anadillerini (Domari) kapsayan bir eğitim sistemi talep ettiği öne çıkıyor. Barınma ve Ulaşım Sorunları: Deprem sonrası barınma ve altyapı eksiklikleri nedeniyle eğitim hizmetlerine erişimin ciddi anlamda zorlaştığı belirtililiyor. Güvenli ve sağlıklı bir barınma ortamının sağlanmaması, çocukların eğitim süreçlerine katılımını engelleyen başlıca sorunlardan biri. Ayrıca, ulaşım desteği olmadan okula erişimin zor olması, eğitimdeki eşitsizlikleri derinleştiren bir faktör olarak ele alınıyor. Yasal Çerçevenin Yetersizliği ve Ayrımcılıkla Mücadele Eksikliği: Türkiye’nin eğitim hakkını koruma yükümlülüğüne rağmen, ayrımcılıkla mücadeleye dair yasaların eksik olduğu vurgulanıyor. Eğitimde eşitlik ve kapsayıcılık konularında net bir yasal çerçevenin olmaması, özellikle Roman, Dom ve Abdal çocukların haklarına erişiminde önemli bir engel olarak görülüyor. Rapor, mevcut yasal düzenlemelerin eğitimde ayrımcılığı önlemede yeterince etkili olmadığına dikkat çekiyor. Kapsayıcı Destek Mekanizmalarının Eksikliği: Devletin, özellikle kriz ve afet durumlarında dezavantajlı gruplar için kapsayıcı destek mekanizmaları geliştirmemesi eleştiriliyor. Özellikle depremden etkilenen Roman, Dom ve Abdal çocuklar için özel olarak yapılandırılmış bir eğitim desteği politikası bulunmaması, eğitimde kapsayıcı bir yaklaşımın eksikliğini gösteriyor. Roman Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nın Etkisizliği:   Rapor, Roman Strateji Belgesi’nin deprem gibi olağanüstü durumları kapsayacak önlemleri içermediğini eleştiriyor. Bu strateji belgesinin uygulamada sınırlı kalması, afet gibi acil durumlarda Roman, Dom ve Abdal çocukların özel ihtiyaçlarını karşılayamamasıyla sonuçlanıyor. Sonuç olarak, rapor; eğitimde ayrımcılıkla mücadelenin güçlendirilmesi, kapsayıcı eğitim politikalarının geliştirilmesi ve Roman, Dom, Abdal çocukların eğitim hakkına erişimlerini güvence altına almak için yasal düzenlemelerde kapsamlı değişiklikler yapılması gerektiğini vurguluyor.