Araştırma Raporu: "10 Kadından 3 İş Hayatında. Yalnız 1'i Sendikalı"

Rapora göre çalışma yaşındaki her 10 kadından yalnızca 3’ü iş hayatına katılıyor; işçi konumundaki kadınların ise yalnızca 1’i sendikalı.

DİSK/Genel-İş Sendikası Araştırma Dairesi (EMAR), 8 Mart öncesinde yayımladığı Kadın Emeği Raporu’nda Türkiye’de kadın istihdamının ve sendikalaşma oranının düşük seviyelerde olduğunu açıkladı. Rapora göre çalışma yaşındaki her 10 kadından yalnızca 3’ü iş hayatına katılıyor; işçi konumundaki kadınların ise yalnızca 1’i sendikalı. 10 milyon kadın, ev işi veya ailevi nedenlerle çalışamıyor Rapor, 10 milyon kadının ailevi, kişisel nedenler veya ev işleri sebebiyle iş hayatına katılamadığını gösteriyor. Ev işleri nedeniyle çalışamadığını belirten kadın sayısı 6,6 milyon seviyesindeyken, bu gerekçeyle iş hayatına katılmayan erkek sayısının ise yalnızca 6 olduğu vurgulanıyor. Kadın işsizliği AB ortalamasının iki katına yakın Araştırmada, Türkiye’de kadın işsizliği oranının yüzde 11,7 olduğu, bu oranın Avrupa Birliği (AB) ortalamasına göre neredeyse iki kat fazla olduğu belirtiliyor. AB üyesi ülkelerde kadın işsizliği ortalaması yüzde 6,1 seviyesinde seyrediyor. Kadınlar kayıt dışı ve yarı zamanlı çalışıyor Kayıt dışı istihdamın da öne çıktığı raporda, istihdamdaki kadınların yüzde 32,4’ünün sigortasız ve güvencesiz koşullarda çalıştığı ifade ediliyor. Ayrıca çalışan kadınların yüzde 20’ye yakını yarı zamanlı işlerde yer alıyor. Cinsiyet açığı yüzde 34,6 Rapora göre istihdamda toplumsal cinsiyet açığı yüzde 34,6 olarak ölçüldü. 2024 verilerine dayanarak hazırlanan tabloda, erkeklerin istihdama katılım oranının (yüzde 66,7) kadınların (yüzde 32,5) iki katından fazla olduğu kaydediliyor. "Aile Yılı" eleştirisi 2025 yılının “Aile Yılı” ilan edilmesine de değinilen raporda, bu yaklaşımın kadın istihdamını olumsuz etkileyebileceği ve kadınların daha çok ev içi rollere yöneltilebileceği görüşü dile getiriliyor. Rapor, kadına yönelik ayrımcılığın sürdüğünü ve iktidarın teşvik ve promosyonlarla evlilik ve çocuk sayısını artırmaya çalıştığını ifade ediyor. Sendikalaşma oranları düşük Kadın işçilerin sendikalaşma oranının yüzde 11,4 olduğu, bu rakamın kayıt dışı çalışmanın dâhil edilmesiyle gerçekte yüzde 6,8’e kadar düştüğü belirtiliyor. Rapora göre “kadına özgü işler” olarak görülen işkollarında sendikalaşma kısmen daha yüksekken; inşaat, ağaç-kâğıt ve gemi yapımı gibi “erkek işi” sayılan sektörlerde kadınların sendikalaşma oranları yüzde 2 civarında seyrediyor. Talepler Sendika, yayımladığı raporda, çeşitli taleplerini de şu şekilde sıralıyor: * Çalışma hayatında kadına yönelik her türlü ayrımcılık terk edilmeli, esnek çalışma biçimlerine, cinsiyetçi iş bölümüne, ücret eşitsizliğine son verilmeli, güvenceli, düzenli işler yaratılmalıdır. * Yetki ve karar mekanizmalarında eşit temsiliyetin hayata geçmesi sağlanmalıdır. * Kadın istihdamının önündeki engellerden olan çocuk, hasta, yaşlı, engelli bakımı kamusal hizmet olarak sunulmalı, ev işlerini kadının üstünden alacak sosyal politikalar uygulanmalıdır. * 8 Mart kadınlar için ücretli izin günü sayılmalıdır. * Kadınların örgütlenmeleri önündeki engeller kaldırılmalıdır. * 25 Haziran 2021’de yürürlüğe giren ILO’nun 190 sayılı Şiddet ve Taciz Sözleşmesi, Türkiye tarafından onaylanmalı ve etkin bir biçimde uygulanmalıdır. * İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı Yasa etkin bir biçimde uygulanmalıdır. * Toplumsal cinsiyet temelli suçlarda, kadın cinayetlerinde cinsiyetçi iyi hal, tahrik indirimi gibi uygulamalardan vazgeçilmelidir. * Kadın istihdamını artırmak için önerilen esnek çalışma biçimleri yerine kadınlar için tam zamanlı ve güvenceli istihdam olanakları yaratılmalı, çalışma süreleri kısaltılmalıdır.