1878 Berlin kongresi ile Çarlık Rusya'sına savaş tazminatı olarak verildi. Ekim 1917 de Lenin'in kurduğu Bolşevik yönetimi, Osmanlı Devleti ile 3 Mart 1918 de Brest-Litovsk Antlaşmasını imzalar. Kars - Batum - Ardahan'ı  Osmanlı devletine geri verir. Böylece kırk yıllık ayrılık sona erer.  İtilaf devletleri; bu birleşmeye engel çıkardı.  Şöyle ki;  Mondros Ateşkes Antlaşmasın da 1.Dünya Savaşı başladığında ki sınırları esas almışlar, Osmanlı devletine derler ki Birinci Dünya Savaşına girerken Kars - Ardahan - Batum senin toprağın değildi. Buraları boşaltacaksın, Osmanlı Devleti de boşalttı. Ortaya çıkan boşluğu; Gürcüler ve İngilizlerin desteği ile Ermeniler doldurdu.  Bu süreç, yerli halkın tepkisini artırdı. Çözüm yolları aranır. 3-5  Ocak  1.Ardahan Kongresi yapıldı. 7-9 Ocak 1919  tarihin de 2. Ardahan kongresi yapıldı. Kars merkez olmak üzere kurtulacak devlete katılma kararı alındı.  Cenubu Garp Kafkas Cumhuriyeti (Güney - Batı Kafkasya) veya diğer adı ile Milli Şura Devleti kuruldu. 16 Nisan 1919 İngilizler Kars'ı alarak bu devlete son verdiler. Hükümet üyelerini tutuklayarak Malta adasına sürgün edildiler.  Türklerin tarihte kurduğu, İlk Cumhuriyet sona ermişti.  Ama;  direnç meşalesi yakılmıştı!... Cenubi Garp Kafkas hükümetinin Meclis Başkanı, Dr. Esat Oktay şöyle demişti!... "Her insan kümesi, mücadale merkezidir." Kurtuluş mücadelesinin Kafkas cephesi, bu coğrafyadır.  Kazım Karabekir komutasında ki 15.Kolordu, Ermenileri yenilgiye uğratı. 2-3 Aralık 1920 de Gümrü Anlaşması imzalanır, Ermeniler ile barış yapılır.  Gürcüler ile yapılan görüşmeler sonucu, 23 Şubat 1921 de Ardahan'ı boşaltırlar. Türk birlikleri Ardahan'a girer.  Ardahan Türkiye'ye katılır. (23 Şubat 1921)  Kutlu Olsun!...